Aktywna ochrona - inne zwierzęta stróżujące

Skuteczność wymienionych zwierząt pozostaje w fazie eksperymentalnej.

• Lama

Lamy [Lama glama] są największymi przedstawicielami grupy wielbłądowatych odnotowanych w domenie czynnej ochrony inwentarza. Stosowane jako zwierzęta juczne, hodowane głównie na wełnę, pochodzą z Ameryki Południowej.
Jako wyjątkowo czujni, spostrzegawczy i niezależni obserwatorzy, wykazują tendencje do przewodzenia, mimo iż żyją stadnie, zgodnie ze swoją roślinożerną naturą. Komunikują się za pomocą zróżnicowanych dźwięków (buczenie, gulgotanie, cmokanie), a na atak przypuszczony przez polujące psowate (finalnie atak zębami), reagują w zależności od sytuacji – alarmują o obecności drapieżnika w bliskim otoczeniu (wydanie umownego dźwięku), zmierzają ku niemu celem odegnania (kopią tylnymi nogami, doraźnie depczą), a nawet przeganiają resztę własnego stada w inne miejsce.
Dorosłe lamy bywają agresywne (zwłaszcza niekastrowane samce). Podatność na adaptację osobników wprowadzonych do owczego stada kończy się w wieku 18 miesięcy.
Dieta nie odbiega od tradycyjnej (trawa na pastwisku, siano w zagrodzie). Średnia długość życia (użytkowość) 10-15 lat.

• Osioł

Osły [Equus asinous] są popularne w rejonach pasterskich Afryki (Bliski Wschód) oraz w Ameryce Północnej i Europie (jako zwierzęta mniej lub bardziej egzotyczne). Zasadniczo pracują jucznie, pociągowo, rzadziej wierzchowo.
Mają silny instynkt stadny – pozostają czujne, alarmując siebie nawzajem o potencjalnym źródle niepokoju (typowe zachowanie roślinożernych). Używają donośnego, charakterystycznie modulowanego ryku – słyszalnego z odległości kilku kilometrów – dzięki czemu przypuszczalne pojawienie się intruza nie stanowi zaskoczenia (o ile wcześniej sam ryk nie odstraszy polującego drapieżnika). Niechęć w stosunku do przedstawicieli psowatych czyni te zwierzęta gotowymi do obrony – potrafią uciekać kopiąc tylnymi nogami albo napierać czołowo z opuszczoną głową.
Wprowadzenie wybranego osobnika w stado liczące do 50 owiec wydaje się rozwiązaniem optymalnym. Pojedynczo, łatwo oswajają się ze stadem owiec, do którego dołączają (dopuszczalny wiek 6-24 miesięcy, okres adaptacji średnio 4-6 tygodni). W przypadku pary lub kilku – instynktownie utworzą niezależnie funkcjonującą grupę.
Dieta współdzielona z pozostałym inwentarzem (trawa, siano) powinna być regularnie uzupełniana miarką owsa i warzywami. Średnia długość życia (użytkowość) 12-14 lat.