Pasywna ochrona - ogrodzenia

Zrozumienie koegzystencji z drapieżnikami w bezpośrednim otoczeniu pastwiska obliguje do rezygnacji z tradycyjnych ogrodzeń konstruowanych z desek, żerdzi albo gęstej siatki; podobnie jak z przenośnych zagród. Prowizoryczne zapobieganie rozpraszaniu wypasanego inwentarza poza granice pastwiska w sytuacji drapieżnik-ofiara nie wystarczy (w tym incydenty pokonania przez wypasane zwierzęta niewłaściwie zainstalowanych konstrukcji).

Prawidłowo zainstalowane ogrodzenie^[1] powinno zostać rozważone pod kątem ukształtowania terenu (zbiornik wodny / płynąca rzeka/ lite skały stanowią naturalną zaporę, pagórkowaty teren / stok górski wymagają przeszacowania dostępności dolina-wzniesienie) oraz następujących parametrów:

• Wystarczająca wysokość

Zdrowy, dorosły wilk nie powinien być w stanie go przeskoczyć.

• Umiarkowanie napięta siatka, rozpostarta na palikach wbitych głęboko w grunt, ściśle przy ziemi

Zdrowy, dorosły wilk nie powinien być w stanie się pod nim przeczołgać, ani sforsować go siłą.

• Prostokątne oczka mocnej, widocznej siatki o równych, właściwie dobranych wymiarach

Głowa dorosłego wilka nie powinna móc się przez nie przecisnąć (za duże oczka), on sam zaś się po nim wspiąć (za małe oczka).

Opcjonalnie
– Górna krawędź siatki odgięta na zewnątrz
– Dodatkowa pojedyncza lub podwójna linia drutu kolczastego na wysokości ogrodzenia
– Asekuracja przewodem z drutu pod napięciem (tzw. pastuch elektryczny) 10-20cm nad ziemią, opcjonalnie wsparcie na wysokości 1,2 metra.

Profesjonalnie instalowane ogrodzenia są pracochłonne i kosztowne, dlatego wskazany jest ich stały montaż na umiarkowanej przestrzeni, dla umiarkowanie licznego stada lub miejsc permanentnie wydzielonych dla zwierząt nie spędzanych na noc z pastwiska. Na większej przestrzeni i/lub przy większej ilości zwierząt zalecane są psy pasterskie do ochrony. W ramach przenośnych zagród chroniących przed wilkami znajdują zastosowanie pastuchy elektryczne, fladry czy turbofladry przetestowane – i pozostające w użyciu – na bazie projektów badawczych w USA, jako nieinwazyjne rozwiązania przeciw atakom wilków na stada zwierzęta hodowlanych, na testowych farmach i ranczach.

Pastuchy elektryczne funkcjonują warunkowane bodźcem awersyjnym – wysyłane przez nie po dotknięciu bolesne, acz krótkotrwałe i niegroźne dla zdrowia/życia zwierząt, impulsy elektryczne mają na celu zredukowanie do minimum prób ataku na ogrodzone na pastwisku zwierzęta, a w konsekwencji przyczyniają się do zaniechania polowań na wybranym do ich wypasu obszarze wskutek nieprzyjemnych skojarzeń związanych z kontaktem drapieżnik-ogrodzenie. Należy mieć na uwadze, że podobny efekt wywiera tego typu ogrodzenie na zwierzęta hodowlane nim ograniczone – nie opuszczają one pastwiska wskutek nieprzyjemnych skojarzeń decydujących o niezbliżaniu do linii przewodów.

Przewody elektryczne pod postacią drutu lub taśmy, rozciągnięte pomiędzy słupami z drewna lub tworzywa sztucznego, są z reguły zasilane prądem elektrycznym doprowadzonym z elektryzatorów sieciowych 230V lub akumulatora 5,6-12V, a wysyłane przez nie impulsy wahają się pomiędzy 0,4-2,4J. Ich niezawodne działanie powinno zostać rozważone nie tylko pod kątem wadliwości zastosowanych urządzeń oraz ich konserwacji, ale i z uwzględnieniem elementów otoczenia.

• Wszelkie przeszkody należy usunąć przy instalacji – gałęzie drzew, krzewy, wysokie trawy, ruchem i samą obecnością mogą zakłócać pracę aparatury (podwyższony pobór prądu, spadek siły impulsu elektrycznego w przewodzie, w ostateczności zanik napięcia).
• Przewody ogrodzenia powinno być dobrze widoczne dla zwierząt – kolorowe taśmy, linki osłonowe, wysyłają ostrzeżenie tak samo dla wypasanego inwentarza, jak dla dzikich kopytnych żerujących w pobliżu pastwiska czy też migrujących drapieżników (niewidoczne / słabo widoczne mogą zostać sforsowane przez spłoszone z zaskoczenia zwierzę).
• Tabliczki ostrzegawcze – obowiązkowe w sąsiedztwie dróg, polnych ścieżek, szlaków turystycznych, zabudowań, są cenną wskazówką dla ludzi, zwłaszcza jako informacja o zachowaniu ostrożności i kontroli zwierząt towarzyszących (psy na spacerach, turyści).
• Zastosowane odgromniki – zabezpieczają przed uderzeniem pioruna (na czas burzy wskazane jest wyłączyć zasilanie ogrodzenia).

Opcjonalnie
– Siatka metalowa do 1,2 metra wysokości z dodatkowymi liniami przewodów powyżej (podpięte napięcie 4500V)
– W połączeniu ze standardowym ogrodzeniem siatkowym, jako asekuracja.

Pastuchy elektryczne są rozwiązaniem sprawdzonym na tradycyjnych pastwiskach (bez ogrodzeń).

^[1] Implementacja takiego ogrodzenia wymaga podstawowej wiedzy na temat gatunku wilka szarego występującego lokalnie w kraju – w tym przypadku eksterieru i zachowania wilka Europejskiego jako jego podgatunku.
^[2] Parametrom oczek siatki za przykład może posłużyć siatka stosowana w leśnictwie do ochrony upraw młodych drzewek przed zwierzyną kopytną.