Jak działa pies pasterski?
Atakuje czy "pertraktuje" z wilkiem? Mowa o dużych owczarkach, o psach pasterskich w kontekście stróżowania. Zapewniają one aktywną ochronę zwierzętom, których pilnują - ich rola polega na zlokalizowaniu intruza, wypłoszeniu go, nakłonieniu do rezygnacji.
Akronim LGD [ang. Livestock Guardian Dog] określa psa przeznaczonego dedykowanym zwierzętom do ochrony, niczym tarcza.
Za 'protoplastę' uważany jest Tibetan Dog [dosłownie "pies tybetański"] poprzez swój związek z psami towarzyszącymi rzymskiej armii, zarekwirowanym dobytkom i prowiantowi. Miały one, rozproszone po odwiedzanych obszarach, dać początek typom dużych psów asystujących pasterzom i strzegących ludzkich siedzib.
![](https://owczarkowa.pl/content/images/2022/07/Zrzut-ekranu-2022-07-14-o-14.18.53.png)
Rzeczona teoria uzasadnia unifikację eksterieru i postury dużych psów pasterskich.
- Są to zwierzęta masywne ("psy dużych ras") → zarówno gabarytowo (kościec, mięśnie), jak i dzięki ofutrzeniu (zgodnie z geografią i klimatem rejonu powstania rasy).
- Kamuflują dzięki umaszczeniu sierści
→ do warunków oferowanych przez środowisko (śnieg, skały, efekt zaspy/kamienia na trawie).
→ do chronionych, dedykowanych rasowo zwierząt (przewaga białej, szarej, płowej, piaskowej szaty). - Dla obu w/w → dyspozycyjność i kondycja psa stale przebywającego na zewnątrz (praca, żywienie, sypianie) oraz odporność na zmienne pogodowe i sezonowe (podszerstek, grubość skóry), są strategiczne.
Predyspozycje, to cechy (dziedziczone lub nie) kształtujące psa pasterskiego pracującego – wg typu, rasy, linii rodowodowej, indywidualnych możliwości (kolejność nieprzypadkowa).
Wilk szary, skądinąd zwierzę drapieżne pokrewne psu domowemu, polując realizuje kolejne elementy[1] sekwencji drapieżnej – łańcucha zachowań, którego końcowym ogniwem ma być konsumpcja upolowanej ofiary (lub jej ucieczka). Sekwencję można podzielić na trzy funkcjonalne sekcje
- Wstępna (wybór ofiary) → bazująca na eksplorowaniu otoczenia, podążaniu i aktywności sensorycznej (sygnał głodu od organizmu, bodziec środowiskowy, pracują zmysły)
- Dynamiczna (pościg ze schwytaniem) → wyjątkowo szybka, wiedziona frustracją dążenia do wybranego celu
- Finalna (na martwej ofierze) → regeneracja sił, odpoczynek, podział zdobyczy (po sukcesie polowania), wreszcie zjedzenie (w razie porażki gotowość do kolejnego drapieżnego ataku na nową ofiarę).
![](https://owczarkowa.pl/content/images/2022/07/Zrzut-ekranu-2022-07-16-o-13.02.56.png)
Zgodnie ze swoimi predyspozycjami, pies stróżujący na pastwisku ma przerwać wilkowi (lub grupie współpracujących ze sobą drapieżników[2]) realizację sekwencji zachowań drapieżnych, nie pozwalając tym samym na jej finał – interweniuje na wstępnych ogniwach (ZANIM nastąpi dynamiczna partia zawierająca atak).
- Lokalizowanie → moment, w którym sygnał głodu motywuje dzikie zwierzę do poszukiwania pożywienia; migrowanie po rewirze
Pies pasterski patroluje teren lub przebywa pośród inwentarza, pracuje autonomicznie
– Ocena intensywności zachowań i dystansu → analiza zapachu, nasłuchiwanie, wypatrywanie
– Sięganie do pamięci po wspomnienia (engram) → cechy indywidualne, dyktowane typem/rasą oraz doświadczeniem.
- Śledzenie → podążanie drapieżnika za zapachem; eksplorowanie okolicy; wyczuwalna obecność dzikich zwierząt
Pies pasterski odpowiada na zmiany w otoczeniu → niski, miarowy ton szczekania
– Informuje pasterza / gospodarza, inne psy współstróżujące
– Wysyła komunikat o swojej gotowości obiektowi uznanemu za przyczynę zmian.
- Skradanie → znieruchomienie; podchodzenie; intruz w zasięgu węchu, wzroku i słuchu
Pies pasterski sygnalizuje gotowość do działania → szczekanie przyspiesza, nadal miarowe, bez zabarwień emocjonalnych (frustracją, strachem)
– Przyjmuje pozycję pomiędzy obiektem potraktowanym jako zagrożenie a stadem pilnowanych zwierząt (blokowanie dostępu)
– Wybiega do przodu, jeśli intruz nadal skraca dystans (gotowość do konfrontacji, symulacja ataku).
Na tym etapie drapieżnik powinien zrezygnować[3], zaś zadaniem psa pasterskiego jest uprzedzić potencjalne działania. Partia pościgowa po odpaleniu przebiega nieprzerwanie i błyskawicznie — zainicjowana z oczekiwania w zaczajeniu oznacza wybór ofiary oraz determinację drapieżnika do jej zabicia.[4]
![](https://owczarkowa.pl/content/images/2022/07/Zrzut-ekranu-2022-07-16-o-13.01.12.png)
Wzorcowy pies pasterski nie będzie próbował atakować za wszelką cenę – zostawiłby chronione stado bez ochrony. Ponadto, w konfliktowych sytuacjach zawodzi "dyplomacja" – ustępuje pola emocjom i strategiom przetrwania. /O tym w kolejnym artukule/
UWAGA: Zarówno zwierzę drapieżne, jak i dowolna nieznana (bądź nierozpoznana) osoba czy też biegający bez opiekuna pies, zostaną potraktowani przez pracującego psa pasterskiego tak samo – jak intruzi. Pies pasterski na pastwisku pracuje, nie przebywa tam towarzysko. Pamiętaj o tym!
[1] Tutaj omawiam kompletną sekwencję zachowań drapieżnych (teoria). W praktyce pewne ogniwa bywają pomijane (zależnie od kontekstu sytuacji), jednakże ich kolejność oraz intencje zostają zachowane.
[2] Pies pilnujący zwierząt na pastwisku przeszkadza wilkowi w polowaniu, natomiast grupa psów rozprasza kolektywną współpracę grupy polujących wilków. Stąd konieczność właściwego szacowania liczby psów pod konkretną lokalizację wypasu./Temat do omówienia/
[3] W świetle doniesień naukowych i relacji zdrowy, dorosły wilk jest z natury "oportunistą", oszczędza energię na sukces polowania, nie ryzykuje pochopnie. Z tej samej przyczyny inwentarz na niechronionym terenie staje się łatwym i kuszącym zasobem pożywienia.
[4] Bezpośrednie konfrontacje pies-wilk w takich sytuacjach z reguły skutkują ciężkimi ranami lub śmiercią po jednej ze stron lub po obu (uwzględniając ilość psów/wilków uczestniczących w starciu, ich wiek, kondycję, doświadczenie, determinację, etc.).