Jak działa pies pasterski?
Atakuje czy "pertraktuje" z wilkiem? Mowa o dużych owczarkach, o psach pasterskich w kontekście stróżowania. Zapewniają one aktywną ochronę zwierzętom, których pilnują - ich rola polega na zlokalizowaniu intruza, wypłoszeniu go, nakłonieniu do rezygnacji.
Akronim LGD [ang. Livestock Guardian Dog] określa psa przeznaczonego dedykowanym zwierzętom do ochrony, niczym tarcza.
Za 'protoplastę' uważany jest Tibetan Dog [dosłownie "pies tybetański"] poprzez swój związek z psami towarzyszącymi rzymskiej armii, zarekwirowanym dobytkom i prowiantowi. Miały one, rozproszone po odwiedzanych obszarach, dać początek typom dużych psów asystujących pasterzom i strzegących ludzkich siedzib.
Rzeczona teoria uzasadnia unifikację eksterieru i postury dużych psów pasterskich.
- Są to zwierzęta masywne ("psy dużych ras") → zarówno gabarytowo (kościec, mięśnie), jak i dzięki ofutrzeniu (zgodnie z geografią i klimatem rejonu powstania rasy).
- Kamuflują dzięki umaszczeniu sierści
→ do warunków oferowanych przez środowisko (śnieg, skały, efekt zaspy/kamienia na trawie).
→ do chronionych, dedykowanych rasowo zwierząt (przewaga białej, szarej, płowej, piaskowej szaty). - Dla obu w/w → dyspozycyjność i kondycja psa stale przebywającego na zewnątrz (praca, żywienie, sypianie) oraz odporność na zmienne pogodowe i sezonowe (podszerstek, grubość skóry), są strategiczne.
Kinga Wołk
Predyspozycje, to cechy (dziedziczone lub nie) kształtujące psa pasterskiego pracującego – wg typu, rasy, linii rodowodowej, indywidualnych możliwości (kolejność nieprzypadkowa).
Wilk szary, skądinąd zwierzę drapieżne pokrewne psu domowemu, polując realizuje kolejne elementy[1] sekwencji drapieżnej – łańcucha zachowań, którego końcowym ogniwem ma być konsumpcja upolowanej ofiary (lub jej ucieczka). Sekwencję można podzielić na trzy funkcjonalne sekcje
- Wstępna (wybór ofiary) → bazująca na eksplorowaniu otoczenia, podążaniu i aktywności sensorycznej (sygnał głodu od organizmu, bodziec środowiskowy, pracują zmysły)
- Dynamiczna (pościg ze schwytaniem) → wyjątkowo szybka, wiedziona frustracją dążenia do wybranego celu
- Finalna (na martwej ofierze) → regeneracja sił, odpoczynek, podział zdobyczy (po sukcesie polowania), wreszcie zjedzenie (w razie porażki gotowość do kolejnego drapieżnego ataku na nową ofiarę).
Zgodnie ze swoimi predyspozycjami, pies stróżujący na pastwisku ma przerwać wilkowi (lub grupie współpracujących ze sobą drapieżników[2]) realizację sekwencji zachowań drapieżnych, nie pozwalając tym samym na jej finał – interweniuje na wstępnych ogniwach (ZANIM nastąpi dynamiczna partia zawierająca atak).
- Lokalizowanie → moment, w którym sygnał głodu motywuje dzikie zwierzę do poszukiwania pożywienia; migrowanie po rewirze
Pies pasterski patroluje teren lub przebywa pośród inwentarza, pracuje autonomicznie
– Ocena intensywności zachowań i dystansu → analiza zapachu, nasłuchiwanie, wypatrywanie
– Sięganie do pamięci po wspomnienia (engram) → cechy indywidualne, dyktowane typem/rasą oraz doświadczeniem.
- Śledzenie → podążanie drapieżnika za zapachem; eksplorowanie okolicy; wyczuwalna obecność dzikich zwierząt
Pies pasterski odpowiada na zmiany w otoczeniu → niski, miarowy ton szczekania
– Informuje pasterza / gospodarza, inne psy współstróżujące
– Wysyła komunikat o swojej gotowości obiektowi uznanemu za przyczynę zmian.
- Skradanie → znieruchomienie; podchodzenie; intruz w zasięgu węchu, wzroku i słuchu
Pies pasterski sygnalizuje gotowość do działania → szczekanie przyspiesza, nadal miarowe, bez zabarwień emocjonalnych (frustracją, strachem)
– Przyjmuje pozycję pomiędzy obiektem potraktowanym jako zagrożenie a stadem pilnowanych zwierząt (blokowanie dostępu)
– Wybiega do przodu, jeśli intruz nadal skraca dystans (gotowość do konfrontacji, symulacja ataku).
Na tym etapie drapieżnik powinien zrezygnować[3], zaś zadaniem psa pasterskiego jest uprzedzić potencjalne działania. Partia pościgowa po odpaleniu przebiega nieprzerwanie i błyskawicznie — zainicjowana z oczekiwania w zaczajeniu oznacza wybór ofiary oraz determinację drapieżnika do jej zabicia.[4]
Wzorcowy pies pasterski nie będzie próbował atakować za wszelką cenę – zostawiłby chronione stado bez ochrony. Ponadto, w konfliktowych sytuacjach zawodzi "dyplomacja" – ustępuje pola emocjom i strategiom przetrwania. /O tym w kolejnym artukule/
UWAGA: Zarówno zwierzę drapieżne, jak i dowolna nieznana (bądź nierozpoznana) osoba czy też biegający bez opiekuna pies, zostaną potraktowani przez pracującego psa pasterskiego tak samo – jak intruzi. Pies pasterski na pastwisku pracuje, nie przebywa tam towarzysko. Pamiętaj o tym!
Kinga Wołk
[1] Tutaj omawiam kompletną sekwencję zachowań drapieżnych (teoria). W praktyce pewne ogniwa bywają pomijane (zależnie od kontekstu sytuacji), jednakże ich kolejność oraz intencje zostają zachowane.
[2] Pies pilnujący zwierząt na pastwisku przeszkadza wilkowi w polowaniu, natomiast grupa psów rozprasza kolektywną współpracę grupy polujących wilków. Stąd konieczność właściwego szacowania liczby psów pod konkretną lokalizację wypasu./Temat do omówienia/
[3] W świetle doniesień naukowych i relacji zdrowy, dorosły wilk jest z natury "oportunistą", oszczędza energię na sukces polowania, nie ryzykuje pochopnie. Z tej samej przyczyny inwentarz na niechronionym terenie staje się łatwym i kuszącym zasobem pożywienia.
[4] Bezpośrednie konfrontacje pies-wilk w takich sytuacjach z reguły skutkują ciężkimi ranami lub śmiercią po jednej ze stron lub po obu (uwzględniając ilość psów/wilków uczestniczących w starciu, ich wiek, kondycję, doświadczenie, determinację, etc.).
