Niebieski rekomendowanym kolorem ochronnym
Wiedza naukowa sugeruje, że to nie kolor, a kontrast ma znaczenie w przypadku psowatych - popularnie stosowane fladry mają jaskrawy kolor po to, by wyróżniać się z otoczenia. Tymczasem spektrum barw rozróżnialnych dla psa i wilka zawiera się w zakresie niebieskich i szaro-żółtych tonacji.
Also in English: The fence color for livestock protection
Eksperymentalna dystrybucja ogrodzeń w kolorze niebieskim nie jest niczym nowym. W 2018 roku szwedzkie stowarzyszenie Agridea - znane z organizowania warsztatów edukujących farmerów w zakresie zapobiegania atakom drapieżników na zwierzęta hodowlane - wypromowało wyraziście niebieski flexinet jako rekomendowany eksperymentalnie w rejonach alpejskich, w Polsce preferuje się jaskrawo czerwony dederon jako standardowy materiał na fladry. Niebieskie siatki i taśmy znalazły zastosowanie w rejonach alpejskich, popularyzowane na warsztatach implementacji pasywnych zabezpieczeń regularnie organizowanych przez LIFEstockProtect albo European Wilderness Society.[1]
Niebieski nie jest naturalną barwą. Niektóre rośliny (ich kwiaty, kwiatostany, jagody) kreują ten kolor poprzez kombinację czerwonego pigmentu z innymi dostępnymi barwami. Wśród rzadkich zwierząt (pewne motyle, ptaki) niebieski nadal nie jest kolorem bazowym, lecz kombinacją pigmentowanych promieni piór albo łusek. Znaczenie niebieskiego komunikatu wydaje się klarowne – ma zaniepokoić, zdystansować, być ostrzeżeniem dla potencjalnego intruza oraz informacją graniczną dla zwierząt pozostających w obwodzie pastwiska.
- Kozy domowe i owce - podobnie jak inne kopytne (sarny, jelenie) - ewoluowały zachowując poziome, prostokątnie wydłużone źrenice. Ich gałki oczne poruszają się w dwóch przeciwnych kierunkach, rejestrując panoramiczny obraz – mają instynktownie wykryć ruch w najbliższym otoczeniu pasącego się zwierzęcia (zwierzyna łowna powinna być czujna zbliżającego się drapieżnika.[2] ).
Ogrodzenie pastwiska kolorem niebieskim wizualnie informuje udomowiony inwentarz i zaznacza granice obwodu – zapobiega opuszczeniu ograniczonego obszaru przez otoczone zwierzęta.
- Wilk szary jest gatunkiem nie tyle polującym w mroku nocy (nocturnal), co konkretnie drapieżnikiem zmierzchowym (crepuscular) - najaktywniejszy w półmroku, tj. o zmierzchu i o świcie. Polujące wilki korzystają z tapetum lucidum – błony odblaskowej zbudowanej z wyspecjalizowanych fotoreceptorów, która poprawia widoczność przy niewystarczającym świetle.
Ogrodzenie w kolorze niebieskim ma być nienaturalną, wizualną wskazówką za dnia dla potencjalnego intruza o nieprzystępności z pozoru łatwej zdobyczy, jaką są zwierzęta hodowlane.
- Gatunek pies domowy ewolucyjnie dziedziczy podstawy nocnego widzenia (tapetum lucidum) po przodku wspólnym z wilkiem.
– Pracujące psy pasterskie stróżujące niezależnie patrolują ogrodzone obszary od zmierzchu do świtu (czas polowań drapieżników), a za dnia odpoczywają pośród pasącego się inwentarza. Nocne widzenie - razem z węchem i słuchem - jest im niezbędne.
– Psy pasterskie zaganiające pracują przy pasterzu za dnia, noce zaś przesypiają. Mocno upraszczając, ich dynamiczne działanie skupia się na outrunach (dalekim obieganiu) i flankowaniu (poruszaniu wahadłowo, ciasno za prowadzonym stadem).
Jaskrawe ogrodzenie w intensywnie niebieskim kolorze pozwala owczarkom w porę dostrzegać granice pastwiska, na którym pracują.[3]
W kontekście palety barw pies i wilk są daltonistami - nie odróżniają czerwonego i zielonego koloru (uwaga: nie jest to to samo, co monochromatyczne widzenie wyłącznie w czerni-bieli!), podobnie jak dzika zwierzyna łowna i zwierzęta hodowlane. Ich spektrum rozróżnialnych barw zawiera się w zakresie niebieskich i szaro-żółtych odcieni.
Technicznie to nie kolor, a kontrast ma znaczenie u psowatych (popularnie stosowane fladry mają jaskrawy kolor pomarańczowy lub żółto-czerwony). Kontrastowo (i nienaturalnie) niebieskie ogrodzenie na naturalnie zielonym pastwisku będzie ekstremalnie widoczne.
[1] Zbliżone kolorystycznie rozwiązania techniczne poddano austriackim testom – tradycyjne, czerwone reflektory ostrzegawcze (umieszczane na poboczach odbijają światła pojazdów) zamieniono na niebieskie. Badaniom poddano skuteczność przeciwdziałania wypadkom powodowanym przez spłoszone dzikie zwierzęta wybiegające na szosy oraz ich potrąceniom przez pojazdy (w tym ze skutkiem śmiertelnym i/lub z poranieniami).
[2] Dedykowane wilcze ofiary są zwierzętami roślinożernymi, żyjącymi w stadach; w naturze stale czujne, aby w każdej chwili zerwać się do ucieczki. Ścigane dzikie kopytne są w stanie biec na tyle szybko, aby prześcignąć własny zapach.
[3] Pole widzenia u psa określa pozycja oczu po obu stronach głowy - średnio 240°, w tym 30°-60° stereoskopowo, w zależności od typu użytkowego/rasy. Psy nie odbiegające od wilka wzorem czaszki (typ wilczasty, w tym użytkowe owczarki) widzą zarówno peryferyjnie, jak i panoramicznie.
